Instalacja liczników zdalnego odczytu

15 kwietnia br. Sejm przyjął i przekazał do Senatu projekt nowelizacji przepisów Prawa energetycznego. Zgodnie z zapisami projektu ustawy, do 2028 r. 80% odbiorców będzie wyposażonych w licznik zdalnego odczytu. Obecnie liczba klientów przyłączonych do sieci elektroenergetycznej wynosi ponad 17,9 mln. Można więc oszacować, że w 2028 roku ponad 14 mln. odbiorców będzie wyposażona w licznik zdalnego odczytu.

Liczniki zdalnego odczytu (LZO) są instalowane w Polsce przez Operatorów Systemów Dystrybucyjnych (OSD) od kliku lat, przy czym dotychczas działania w tym zakresie wynikały z inicjatywy poszczególnych OSD. W Polsce zainstalowali oni do tej pory około 1,5 mln tzw. inteligentnych liczników (tj. u około 8% odbiorców).

W ostatnich latach nastąpił istotny przyrost LZO w sieci wszystkich OSD na skutek rozwoju segmentu mikroinstalacji prosumenckich, które wymagają zastosowania liczników zdalnego odczytu. Zmiana kierunku polegająca na całkowitym odejściu od instalacji liczników konwencjonalnych (bez zdalnego odczytu) i masowa wymiana liczników u odbiorców rozpocznie się w ciągu kilkunastu miesięcy od uchwalenia ustawy i stosownych aktów wykonawczych (rozporządzeń). Na termin rozpoczęcia masowej wymiany, poza terminem uchwalenia odpowiednich aktów prawnych, wpływ będą miały również: konieczność przeprowadzenia przez OSD postępowań przetargowych na dostawę i montaż liczników zdalnego odczytu, zgodnych z ustawą o zamówieniach publicznych oraz sam przebieg postępowań przetargowych.

Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych oczekują obecnie na uchwalenie nowelizacji ustawy Prawo energetyczne oraz rozporządzeń wykonawczych do niej, w szczególności zapisów tzw. rozporządzenia pomiarowego, w którym są ujęte szczegółowe wymagania, jakie mają spełniać liczniki zdalnego odczytu. Znajomość finalnych zapisów tego rozporządzenia jest konieczna do rozpoczęcia procedur przetargowych.

Klienci nie muszą składać wniosków w sprawie wymiany licznika konwencjonalnego na licznik zdalnego odczytu. Liczniki będą wymieniane zgodnie ze strategią przyjętą na terenie działania danego OSD, która uwzględnia m.in. przyjęte optymalne rozwiązania techniczne, organizacyjne i kosztowe. Jednym z ważnych kryteriów, determinującym termin wymiany licznika konwencjonalnego na licznik zdalnego odczytu, będzie również ważność cech legalizacyjnych - okres pomiędzy wymianami legalizacyjnymi określa ustawa Prawo o miarach i wynosi on 15 lat dla liczników indukcyjnych (mechanicznych) oraz 8 lat dla liczników zdalnego odczytu (elektronicznych). Skorelowanie wymian liczników z terminami ważności cech legalizacyjnych daje szansę na optymalizację kosztów wdrożenia LZO.

Odbiorcy energii nie będą ponosić bezpośrednio żadnych kosztów związanych w montażem licznika zdalnego odczytu – koszty te będą ponoszone poprzez taryfy. Koszty każdej działalności regulowanej, a taką jest dystrybucja energii elektrycznej, są przenoszone w taryfie na wszystkich odbiorców. Tak będzie również w tym przypadku. Aby jednak te koszty były jak najniższe, OSD zrzeszeni w Polskim Towarzystwie Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej od lat czynią starania, aby okres użytkowania liczników zdalnego odczytu, to jest okres pomiędzy wymianami legalizacyjnymi, wydłużyć dla tych liczników z obecnych 8 do 12 lat. Dłuższy okres użytkowania liczników zdalnego odczytu na sieci elektroenergetycznej to niższe koszty, zarówno dla OSD, jak i dla odbiorców energii elektrycznej. W tym zakresie konieczne są również zmiany prawne. Warto przy tym podkreślić, że na tle państw europejskich Polska posiada najkrótszy okres legalizacji dla LZO – w większości Państw okres ekonomicznej użyteczności liczników wynosi 15 lat, a w niektórych nawet 20 lat.

Zalety liczników zdalnego odczytu dla odbiorców energii elektrycznej to m.in. informacja o bieżącym zużyciu energii elektrycznej, która może przyczynić się do wzrostu świadomości na temat własnego zużycia energii i jej racjonalnego wykorzystania. Ponadto odbiorcy będą przy każdym rachunku rozliczani na podstawie rzeczywistego zużycia energii elektrycznej, a nie - jak obecnie - na podstawie prognoz i okresowego odczytu wskazań licznika. Inne korzyści dla odbiorców energii elektrycznej to np. skrócenie procesu zmiany sprzedawcy.

Sam montaż LZO nie wpłynie na obniżenie rachunków odbiorców energii elektrycznej. Osiągnięcie korzyści w postaci oszczędności na rachunkach za energię uzależnione będzie od działań podjętych przez samego odbiorcę energii elektrycznej, np. zoptymalizowanie swojego zużycia energii elektrycznej, dobór odpowiedniej do swoich potrzeb taryfy itp. Kwestia oszacowania korzyści finansowych jest zatem sprawą indywidulaną każdego odbiorcy.